Tymczasem najcenniejsze dobro, jakim jest potencjał demograficzny kraju, nie stał się nadal przedmiotem większego społecznego i politycznego zainteresowania. Od kilkudziesięciu lat, a w tym także w okresie Trzeciej Rzeczpospolitej, polityka demograficzna praktycznie nie istnieje.  Zapowiadana od szeregu lat polityka prorodzinna nie została dotychczas przez państwo podjęta, a obok dominujących bezczynności i niezdecydowania władz ostatnio wystąpiły nawet wyraźne przejawy pociągnięć antyrodzinnych.

Pewnych ogólnocywilizacyjnych tendencji demograficznych nie da się odwrócić, trzeba jednak podjąć aktywną politykę demograficzną, połączoną ściśle z działaniami ekonomicznymi i społecznymi, a przede wszystkim propagowaniem odpowiedniego systemu wartości. Ta polityka winna iść w dwóch głównych kierunkach.

Kierunek pierwszy to zapewnienie coraz liczniejszej grupie ludzi starszych godnych warunków życia i odpowiedniego miejsca w społeczeństwie poprzez stworzenie im możliwości jak najdłuższej aktywności zawodowej, rozbudowę systemu emerytalno-rentowego oraz opieki zdrowotnej, a zwłaszcza poprzez wytworzenie klimatu społecznej akceptacji i  zrozumienia potrzeb starszego pokolenia.

Kierunek drugi - i dla przyszłości narodu podstawowy - to przeciwdziałanie spadkowi liczby urodzeń. Wymaga ono zastosowania skutecznego systemu prorodzinnej polityki państwowej, a zwłaszcza: rozwiązań prawnych przyjaznych rodzinie, wszechstronnej pomocy dla młodych małżeństw (szczególnie poprzez zapewnienie im mieszkania i pracy), opieki nad samotnymi matkami, przemyślanego systemu zasiłków (szczególnie dla rodzin wielodzietnych). Ważną kwestią jest otoczenie skuteczniejszą opieką rodzin znajdujących się w trudnych warunkach życiowych (wywołanych np. bezrobociem, alkoholizmem, przemocą w rodzinie). Nie wystarczy do tego jedynie odgórna polityka państwa. Decydujące znaczenie mają oddolne działania różnorodnych instytucji i środowisk, niosące skuteczną pomoc oraz wzmacniające znaczenie i rangę społeczną rodziny, a szczególnie matki i dziecka.

Szczególne zadanie przypada w tym względzie Kościołowi głoszącemu zasady etyki życia małżeńskiego i rodzinnego oraz podejmującemu - poprzez różnorodne organizacje skupiające katolików świeckich - konkretne formy pomocy rodzinie.

Podjęcie tych kroków jest niezwykle istotne w chwili obecnej, gdy w wiek matrymonialny wkraczają kolejne roczniki wyżu demograficznego z początku lat osiemdziesiątych. Jeżeli w efekcie tych działań młodzi Polacy i Polki zdecydują się na większe rodziny wówczas negatywne procesy demograficzne ulegną znacznemu złagodzeniu.

 

Poznań, 18 marca 2005 r.