Erzbischof Dr. Ludwig Schick

300 Jahre Bamberg nach Posen, 20. Oktober 2019

Tekst oryginalny i tłumaczenie

 

1. Lsg.: Ex 17,8-13; 2. Lsg.: 2 Tim 3,14-4,2; Ev.: Lk 18,1-8

 

 

Hochwürdigster Herr Erzbischof Stanislaw Gadecki,

liebe Mitbrüder im geistlichen Dienst,

liebe Posener und liebe Bamberger!

 

  1. Es ist für mich eine Ehre und Freude heute hier im Posener Dom mit Ihnen die Eucharistie zu feiern und jetzt die Predigt halten zu dürfen. Anlass ist die Ankunft der ersten Bamberger Gärtner vor 300 Jahren in Posen. Sie siedelten sich hier in der Stadt und in der Umgebung an, integrierten sich und leisteten wichtige Aufbau- und Entwicklungshilfe in dieser Region nach schweren Kriegszeiten in Polen.

Unwillkürlich denken dabei sicher viele von uns an die Migration heute, an gewollte, geplante und gelungene Migration und ebenso an ungewollte und erzwungene, die wir Flucht und Vertreibung nennen. Wir wissen aus der Geschichte – auch aus der Bibel – und der Gegenwart, dass freiwillige und gewollte Migration zum Wohl aller Beteiligten beiträgt und unfreiwillige und ungewollte, oft tödlich endet, Konflikte mit sich bringt und Probleme bereitet. Das verpflichtet die ganze internationale Gemeinschaft, Fluchtursachen zu beseitigen: vor allem Hunger und Armut, Kriege und Konflikte, die die Lebensgrundlagen zerstören; dazu gehören heute auch der Klimawandel und die Umweltschädigungen. Bei allen Überlegungen und Maßnahmen zu Flucht und Migration muss klar sein - für Christen allemal - dass jeder Mensch in Not, die Hilfe bekommen muss, die für seinen Leib und seine Seele nötig sind und dass seine Würde und seine Grundrechte zu wahren sind.

 

Najczcigodniejszy Księże Arcybiskupie Stanisławie Gądecki,

Drodzy współbracia w kapłaństwie,

Drodzy Poznaniacy i Bambrzy!

 

1. Jest dla mnie wielkim zaszczytem i radością celebrować dzisiaj w Poznaniu Eucharystię i głosić słowo Boże. Powodem do tego jest przybycie przed trzystu laty do Poznania ogrodników z Bambergii. Osiedlili się oni tutaj w mieście i w okolicy, zintegrowali się i odegrali ważna rolę w odbudowie i pomocy rozwojowej w tym regionie po trudnym czasie wojennym w Polsce.

Mimowolnie wielu z nas myśli o dzisiejszej migracji, o chcianej, zaplanowanej, szczęśliwej migracji. A równocześnie o tej niechcianej, wymuszonej, którą nazywamy ucieczką i wypędzeniem. Wiemy z historii – także z Biblii – i z teraźniejszości, że dobrowolna migracja prowadzi do szczęścia osób w niej uczestniczących. Niedobrowolna zaś i niechciana często kończy się śmiercią. Niesie ze sobą konflikty i powoduje problemy. Zobowiązuje to całą międzynarodową wspólnotę, żeby likwidować przyczyny tych migracji – przede wszystkim głód, biedę, wojny, konflikty, które niszczą podstawy życia. Do tego należy zaliczyć też dzisiaj zmiany klimatyczne i niszczenie stworzonego świata. Przy tym rozważaniu sytuacji związanych z ucieczką i migracją jasne jest, szczególnie dla nas, chrześcijan, że każdy człowiek, który znajduje się w potrzebie, musi otrzymać niezbędne wsparcie dla swojego ciała i duszy, musi też być uszanowana jego godność i podstawowe prawa.

 

  1. Ein Zweites macht das heutige Jubiläum „300 Jahre Migration Bamberger nach Posen“ deutlich! Auch wenn Polen und Deutschland auf eine öfter von Krieg und Gewalt belastete Vergangenheit zurückblicken müssen, vor allem im vorigen Jahrhundert, gab es im Laufe der Geschichte auch gute Beziehungen zwischen Deutschen und Polen und hilfreichen Austausch. Bamberg spielt dabei eine besondere Rolle! Dabei ist zuerst die Zeit des 11./12. Jahrhunderts zu nennen, als der hl. Otto von Bamberg, der in seinen jungen Jahren als Hofkaplan in Polen lebte und später als Missionar über Posen und Gnesen nach Norden zog, um den Pommern den Glauben zu verkünden. Positive Beziehungen gab es auch zur Zeit der heiligen Hedwig von Schlesien im 13. Jahrhundert, die mit Hilfe ihres Bruders, des damaligen Bamberger Bischofs Ekbert das Kloster Trebnitz gründete. Ebenso ist die Ansiedlung der Bamberger Gärtner hier in Posen vor 300 Jahren ein Zeugnis für guten polnisch-deutschen Austausch. Auch heute gibt es trotz mancher Schwierigkeiten nutzbringende Nachbarschaft. Viele Polen arbeiten in Deutschland und es gibt ein gutes nachbarschaftliches Hin und Her an den Grenzen von Görlitz, Frankfurt an der Oder, Berlin und Stettin. In einigen deutschen Pfarreien arbeiten polnische Priester und Ordensleute und helfen in der Pastoral gut mit. Diese Ereignisse und Zeiten, in denen es ein friedliches Miteinander, einen guten Austausch und gegenseitige Bereicherung von Polen und Deutschen gab und gibt, können uns ermutigen, die heutigen guten Beziehungen zu bewahren und auszubauen sowie im Rückblick auf Gewalt und Krieg unter uns entschieden zu bekunden: Nie wieder!

 

2. Druga sprawa to wyjaśnienie dzisiejszego jubileuszu trzechsetlecia przybycia Bambrów do Poznania! Mimo iż Polacy i Niemcy muszą spoglądać często w przeszłość pełną wojen i przemocy, szczególnie w minionym stuleciu, to jednak istnieją także w ciągu historii dobre relacje między Niemcami i Polakami i wzajemna pomoc. Bamberg odgrywa tutaj szczególną rolę. Należy tu przede wszystkim wspomnieć przełom jedenastego i dwunastego wieku, kiedy Święty Otton z Bambergu, który swoje młode lata przeżywał w Polsce jako kapelan dworu, a potem udał się na północ, by przekazać wiarę Pomorzanom. Pozytywne związki miały także miejsce w wieku trzynastym, w czasach Świętej Jadwigi Śląskiej, która przy pomocy swojego brata, ówczesnego biskupa Bambergu, Ekberta, założyła klasztor w Trzebnicy. Podobnie świadectwem dobrej polsko-niemieckiej wymiany jest osiedlenie się ogrodników z Bambergu tutaj w Poznaniu przed trzystu laty. Także dzisiaj, mimo różnych trudności, istnieje przynoszące korzyść sąsiedztwo. Wielu Polaków pracuje w Niemczech i istnieją dobrosąsiedzkie relacje na obszarze miedzy Zgorzelcem, Frankfurtem nad Odrą, Berlinem i Szczecinem. W niektórych niemieckich parafiach pracują polscy księża i zakonnicy, dobrze angażując się w duszpasterstwo. Te wydarzenia i czasy pokojowego współistnienia, dobrej wzajemnej wymiany i ubogacenia się między Polakami i Niemcami w przeszłości i teraźniejszości, mogą nas zachęcać, by zachować dzisiejsze dobre relacje i je rozbudowywać. Z kolei spojrzenie w przeszłość na przemoc i wojnę, powinno nas motywować do zadeklarowania: Nigdy więcej!

 

  1. Zu den Zeiten des friedlichen Miteinanders von Polen und Deutschen hat der christliche Glaube viel beigetragen. Das zeigen der hl. Otto, die hl. Hedwig und auch die Bamberger Gärtner; sie waren vom Geist Jesu Christi beseelt. Auch die erste Wiederannäherung nach der schrecklichen Nazizeit und dem Zweiten Weltkrieg geschah durch die Kirche in Deutschland und Polen. Berühmt ist der Briefwechsel der polnischen und deutschen Bischöfe, die sich auf dem Zweiten Vatikanischen Konzil 1962-1965 begegnet waren. Sie schrieben sich gegenseitig: „Wir gewähren Vergebung und bitten um Vergebung“. Damit begann das Eis zu schmelzen, was nach dem Zweiten Weltkrieg zur Versöhnung zwischen Deutschen und Polen führte. Der heilige Papst Johannes Paul II. war daran besonders beteiligt.

 

3. Ważną rolę w tym pokojowym współistnieniu Polaków i Niemców odegrała wiara chrześcijańska. Świadczy o tym św. Otton, św. Jadwiga, a także ogrodnicy z Bambergu, którzy byli napełnieni duchem Jezusa Chrystusa. Także pierwsze ponowne zbliżenie się po strasznym czasie nazizmu Drugiej Wojny Światowej miało miejsce w przestrzeni Kościoła niemieckiego i polskiego. Znana jest wymiana listów polskich i niemieckich biskupów, którzy spotkali się podczas Soboru Watykańskiego Drugiego (1962-1965). Napisali do siebie wzajemnie „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Wtedy zaczął topnieć lód, co doprowadził do pojednania miedzy Niemcami i Polakami po Drugiej Wojnie Światowej. Święty Jan Paweł II odegrał tutaj bardzo istotną rolę.

 

  1. Die heutige Lesung aus dem Timotheusbrief erinnert uns daran, dass wir bei dem bleiben sollen, was wir gelernt haben. Der Glaube an den Gott und Vater Jesu Christi gibt uns Belehrung zur Erziehung und zur Gerechtigkeit, damit wir heute gerüstet sind zu jedem guten Werk. Jedes gute Werk meint auch Versöhnung und Frieden, gegenseitigen Respekt und Wohlwollen, Austausch der Gaben und Güter. Das soll auch für Deutsche und Polen gelten, die im Herzen Europas eine wichtige Aufgabe für die Einheit Europas und der ganzen Welt haben.

 

4. Dzisiejsze czytanie z Listu do Tymoteusza przypomina nam, że powinniśmy pozostawać przy tym, czego się nauczyliśmy. Wiara w Boga i Ojca Jezusa Chrystusa przynosi nam nauczanie, przekonywanie, poprawianie, wychowanie w sprawiedliwości – abyśmy byli przysposobieni do każdego dobrego czynu. Każde dobre dzieło niesie z sobą pojednanie i pokój, wzajemny respekt, życzliwość oraz wymianę darów i dóbr. Powinno to dotyczyć również Niemców i Polaków, którzy mają ważne zadanie w sercu Europy dla jedności Europy i całego świata.

 

  1. Das heutige Jubiläum soll uns aufrufen, den Geist, Jesu Christi und seines Evangeliums sowie die christliche Lebensweise in Polen und Deutschland sowie in Europa und weltweit zu fördern und dafür zu beten. Das dürfen wir vertrauensvoll tun!

 

5. Dzisiejszy Jubileusz powinien wzywać do tego, by promować ducha Jezusa Chrystusa i Jego Ewangelii, jak również chrześcijański styl życia, w Polsce, w Niemczech oraz w całej Europie i po krańce świata i by modlić się w tej intencji. I to czynimy z wielką ufnością!

 

  1. Die erste Lesung aus dem Buch Exodus schildert, wie Mose im Gebet für das Wohl seines Volkes vor Gott eintritt. Wir haben als Christen heute immer die universale Menschheit im Blick zu behalten. Beten und wirken wir als Christen in Polen und Deutschland für Friede und Wohlergehen bei uns und auf der ganzen Welt.

 

5.1. Pierwsze czytanie z Księgi Wyjścia pokazuje, jak Mojżesz modli się do Boga o dobro dla swojego ludu. Jako chrześcijanie powinniśmy mieć zawsze przed oczyma całą ludzkość. Módlmy się i działajmy jako chrześcijanie w Polsce i Niemczech dla pokoju i szczęśliwego życia u nas i na całym świecie.

 

  1.  Wir sollen auch, wie die Witwe, die keine Ruhe gibt, für alle Menschen bitten, dass sie in Frieden und Gerechtigkeit leben und Konflikte friedlich überwinden. Den Glauben an Jesus Christus, der allen Menschen Heil und Frieden geben will, und an sein Evangelium sollen wir ausbreiten.

Die Frage am Ende des heutigen Evangeliums, ob der Menschensohn, wenn er wiederkommt, noch den Glauben auf der Erde findet, müssen wir als rhetorische Frage verstehen. Sie ist eine Aufforderung an uns, alles zu tun, dass der Glaube an Jesus Christus, der das Heil für alle Menschen ist, bewahrt und ausbreiten wird in der ganzen Welt.

 

5.2. Powinniśmy także jak wdowa, która nie daje spokoju, modlić się za wszystkich ludzi, aby mogli żyć w pokoju i sprawiedliwości oraz przezwyciężać pokojowo wszystkie konflikty. Naszym zadaniem jest szerzyć wiarę w Ewangelię Jezusa Chrystusa, który pragnie ofiarować wszystkim ludziom zbawienie i pokój.

Pytanie na końcu dzisiejszej Ewangelii, czy Syn Człowieczy znajdzie wiarę na świecie, gdy przyjdzie powtórnie, musimy rozumieć jako pytanie retoryczne. Jest ono wyzwaniem dla nas, abyśmy czynili wszystko, by wiara w Jezusa Chrystusa, który jest zbawieniem wszystkich ludzi, zachowała się i rozszerzała na cały świat.

 

  1. Liebe Schwestern und Brüder!

300 Jahre Umsiedlung Bamberger Gärtner nach Posen, Erinnerung an gelungene Migration und Integration. Erinnerung auch an gute Nachbarschaft und fruchtbaren Austausch von Polen und Deutschen. Alle Christen sind getauft und gesandt, wie das Motto des diesjährigen außerordentlichen Missionsmonats Oktober 2019 lautet, zum Frieden und Wohlergehen aller Völker und Nationen beizutragen, nicht zuletzt durch das inständige Gebet.

Feiern wir dieses Jubiläum auch als Verpflichtung für ein friedliches Miteinander von Polen und Deutschland in aller Zukunft, im Geist Jesu Christi, der gekommen ist, um uns Weg, Wahrheit und Leben (vgl. Joh 14,6) zu sein und damit wir die Fülle des Lebens (vgl. Joh 10,10) erlangen.

 

6. Drodzy Siostry i Bracia! Trzechsetlecie osiedlenia się ogrodników z Bambergu w Poznaniu jest wspomnieniem udanej migracji i integracji. Jest też wspomnieniem dobrego sąsiedztwa i owocnej wymiany między Polakami i Niemcami. Wszyscy chrześcijanie są ochrzczeni i posłani, by – jak głosi motto tego nadzwyczajnego misyjnego miesiąca października - przyczyniać się do pokoju i dobrobytu wszystkich ludów i narodów, przede wszystkim przez wytrwałą modlitwę. Świętujmy ten Jubileusz także jako zobowiązanie do pokojowego współistnienia Polaków i Niemców w całej przyszłości w duchu Jezusa Chrystusa, który przyszedł, aby być Drogą, Prawdą i Życiem (por. J 14,6), by obdarować nas pełnią życia (J 10,10).

 

Amen.