Dla sprostania powyższym wyzwaniom potrzeba rolnikom znacznie większej niż dotychczas wiedzy i informacji. Ich dostarczenie jest - w odniesieniu do zawodowo czynnych rolników - zadaniem pilnym już dzisiaj. Jest ono także - choć w innym wymiarze - zadaniem ważnym w odniesieniu do młodzieży, która kształtować będzie przyszłość rolnictwa i wsi wielkopolskiej.

Rolnikom potrzebna jest współcześnie coraz rozleglejsza wiedza. Wśród dziedzin o szczególnie dużym zapotrzebowaniu należy wymienić wiedzę o produkcji zdrowej żywności oraz wiedzę o rynku i marketingu produktów rolnych. Do każdego rolnika powinna także lepiej docierać konkretna informacja o uregulowaniach unijnych dotyczących rynku rolnego oraz o różnorodnych środkach pomocowych dla rolnictwa. Wśród tych ostatnich znajdują się także - choć niestety słabo wykorzystywane - fundusze na dokształcanie rolników.

Wiedza agrotechniczna rolników wymaga stałego pogłębiania i uaktualniania wraz ze stale rozwijającym się postępem technicznym. W przeszłości wśród instytucji dostarczających tę wiedzę wyróżniały się uniwersytety ludowe, których znaczenie było szczególnie duże w naszym regionie. Rozszerzenie ich działalności jest na obecnym etapie szczególnie ważne.

Do czasu, aż na obszarze Unii Europejskiej zacznie działać rzeczywiście wolny rynek rolny, ograniczany obecnie m. in. dopłatami do rolnictwa, czy wyznaczaniem limitów ograniczających produkcję rolną, należy zgłosić oczekiwanie wobec polityków, aby przyjęli na siebie odpowiedzialność za pomoc rolnikom w planowaniu produkcji oraz sprzedaży plonów będących wynikiem zwiększania wydajności rolnictwa oraz za rozwiązanie wiążącego się z tym problemu bezrobocia na wsi.

Wymienione wyżej postulaty skierowane są także pod adresem władz samorządowych różnych szczebli, których zadaniem powinno być uaktywnienie i usprawnienie działalności licznych instytucji doradztwa i szkolenia rolniczego. Trzeba dopilnować, ażeby w zbliżających się wyborach do nowych władz samorządowych znaleźli się ludzie, którzy należycie docenią potrzeby edukacyjne wsi.

Dalsza przyszłość rolnictwa zależy m. in. od rozwoju szkolnictwa wiejskiego. Potrzeba dalszego podnoszenia aspiracji edukacyjnych rodziców, które - według opinii wychowawców - w Wielkopolsce nie należą do szczególnie wysokich. Edukacja wiejska charakteryzuje się także opóźnieniem w dojrzałości szkolnej uczniów. Jest to spowodowane wielu przyczynami.

Jedną z nich stanowi niedorozwój wiejskiej edukacji przedszkolnej i niezadowalający poziom edukacyjny w szkołach podstawowych. Powyższy problem dotyczy także szkół gimnazjalnych, których sieć na wsi jest niedostatecznie rozwinięta. Uniemożliwia to często dalsze kontynuowanie nauki w szkołach średnich i na studiach. Poszukiwanie poprawy sytuacji przez likwidację małych szkół wiejskich i komasację uczniów w dużych szkołach nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. Nie docenia się wówczas walorów edukacyjnych mniejszych jednostek szkolnych, które dodatkowo odgrywają istotne znaczenie w działalności oświatowo-kulturalnej na wsi.

Ważną rolę w poprawie jakości edukacji wiejskiej odgrywają nauczyciele. Niestety ta rola jest powszechnie niedoceniana, co wyraża się m. in. niskim poziomem uposażenia nauczycieli. Budżety gminne przeznaczają zbyt małe środki na finansowanie edukacji co odbija się nie tylko na wynagrodzeniach ale także na możliwościach zaspokajania innych potrzeb materialnych szkół. Zmiana na lepsze w tych i innych sprawach edukacji wiejskiej wymaga dalszych uregulowań prawnych i finansowych.

W dziedzinie edukacji wiejskiej ważną rolę odegrać powinni także, jak to było w tradycji wielkopolskiej, księża - społecznicy pracujący na wsi i społeczności skupione w parafiach wiejskich. Do zadań duchownych a także rodziców, nauczycieli, katechetów i innych osób należeć powinno - obok poszukiwania nowych rozwiązań pomocowych oraz mobilizowania do kształcenia dzieci i młodzieży - także inicjowanie działań służących wychowaniu w duchu postaw i zachowań tradycyjnie związanych z polską wsią. Należą do nich: szacunek i przywiązanie do ziemi i domu rodzinnego, uznanie dla znaczenia i ważności pracy na roli, przechowywanie tradycji historycznych i kulturowych oraz żywa religijność.

Równocześnie wieś wielkopolską czekają także inne głębokie przemiany społeczne. Znaczna część jej mieszkańców odejdzie do zawodów nierolniczych. Zwiększy się także liczba mieszkańców miast, którzy wybiorą wieś jako stałe miejsce zamieszkania. Już dziś na wielu wielkopolskich wsiach mieszka więcej osób utrzymujących się z zawodów nierolniczych aniżeli z pracy na roli.

Nie oznacza to wszakże umniejszenia znaczenia rolnictwa w gospodarce i obniżenia prestiżu zawodu rolnika. Pozostanie on żywicielem społeczeństwa a do tego w coraz większym stopniu spełniać będzie rolę opiekuna środowiska naturalnego i strażnika cennych zasobów ekologicznych. Nikt go w tym dziele nie zastąpi. Dlatego też wieś wymaga   wszechstronnego wsparcia i docenienia przez całe społeczeństwo.

 

Poznań, 30 maja 2006 r.

Podpisali członkowie Rady:

Prof. dr hab. B. Gruchman - przewodniczący, prof. dr hab. J. Węglarz - wiceprzewodniczący, dr Sz. Cofta, ks. dr P. Deskur - sekretarz, prof. dr hab. J. Gadzinowski, prof. dr hab. med. A. Kabsch, prof. dr hab. A. Kwilecki, prof. dr hab. Andrzej Legocki, prof. dr hab. W.  Łączkowski, adw. A. Marcinkowski, prof. dr hab. A. Ponikiewski, prof. dr hab. R. Słowiński, mgr G. Ziółkowska.